Nhà thơ Thái Bá Tân và tuyển tập thơ dịch Mohammad Rudaki

Thái Bá Tân đã dành thời gian dịch nhiều sáng tác của các tác giả Ba Tư. Trong đó phải kể tới Mohammad Rudaki. Đây là một nhà thơ người Ba tư được xem là ông tổ của thơ ca Ba Tư và cũng chính là người sáng lập nên nền văn học Ba Tư. Ở các bài thơ này tac cỏa thể cảm nhận được sức mạnh của trí tuệ con người, và khuyên con người sống đạo đức và hưởng thụ cuộc sống này. Dưới đây là các bài thơ dịch của Thái Bá Tân về tác giả này bạn đừng bỏ lỡ nhé!

Thơ bốn câu

Đời đã khổ, lại còn rất ngắn
Sao thần chết đang tâm tàn nhẫn
Ngắt bông hoa xinh đẹp như em
Mà không chút băn khoăn, hối hận?

Hãy cảm ơn thượng đế, gượng mà vui
Đời thế nào mặc kệ, gượng mà vui.
Cũng chẳng sau khi anh mãi không giàu
Thì cuộc đời vẫn thế, gượng mà vui.

Vua chúng ta thật vĩ đại, phi thường
Bắn đạn bạc, tên vàng ngoài chiến trường
Lính vua chết, tiếc thay, không vải liệm,
Cũng không tiền chữa trị người bị thương.

Thật kỳ diệu cuộc đời này
Không ngừng nghỉ, tự mình quay
Yêu-biến anh thành hoàng đế
Ghét-bắt làm thằng ăn mày

Trời thương tình, ban cho tôi bốn cái:
Sức khoẻ, tên, chí khôn, lòng nhân ái
Bất kì ai có bốn thứ này,
Sẽ hạnh phúc, không buồn đau, sợ hãi.

Sao nhìn ai anh cũng toàn thấy ác?
Anh hờ hững với nỗi đau người khác
Xua cái tham, cái hằn học khỏi tim,
Anh sẽ thấy đời là nơi cực lạc.

Chúng ta uống vì lòng ta ngất ngây
Nhất là khi có bạn gái thế này.
Mặc bọn ngốc cứ chê ta ngu ngốc
Không vì ngốc ta ngẫ, mà vì say.

Người ta ghét ăn mày như ghét quỷ
Chưa nghe xin, đã ném đồng xu gỉ
Anh xấu hổ, không nghe hết lời xin?
Tôi thì sao, người xin anh bố thí?

Hãy nhìn đời bằng con mắt thông minh
Đừng như trước nhìn đời như định kiến
Đời là biển. Muốn vượt qua, xin anh
Hãy tự đóng con tàu bằng việc thiện.

Biết thắng cái thấp hèn-anh là người hạnh phúc
Không cười giễu người điên-anh là người hạnh phúc
Và bất hạnh là ai dẫm lên ngực người đời
Dìu người ngã đứng lên-anh là người hạnh phúc.

Thơ hai câu

Ta cô đơn giữa vạn con người
Ta cô đơn thiếu trăm vạn con người.

Anh được làm từ bụi đất như tôi,
Và khi chết cũng thành đất thế thôi.

Tôi làm bạn với người bị đám đông ghét bỏ,
Không cam chịu cuộc đời luôn nhỏ nhoi, gò bó.

Sao anh nghe những tiếng nhạc bùi tai,
Không chịu nghe tiếng rên khóc, thở dài?

Người khôn ưa việc tốt, hoà bình.
Thằng ngốc thích chém giết, chiến tranh.

Kẻ thịt ngon, nho tươi ăn chẳng hết,
Người nhịn đói suốt ngày, lại thêm rét.

Em không yêu, nhưng sợ tình yêu mất
Em giả dối, lại muốn tìm sự thật.

Một kẻ thù đã nhiều tai họa
Trăm người bạn vẫn còn ít quá.

Vì tình yêu, tôi nghĩ suy, lao động
Thiếu tình yêu, tôi không còn muốn sống.

Người no nghĩ xin ăn là nhục nhã
Người không bệnh, không đau không đáng lạ.

Anh sẽ giống như cừu sa bãi lầy
Khi thượng đế xét tội anh sau này.

Ngày mùa xuân đẹp thật, cỏ và hoa
Nhưng không đẹp bằng đêm chỉ hai ta.

Bản thân tôi cũng thích được khen
Nhưng lời khen phải đúng, tất nhiên.

Vâng, anh buồn, nhưng không buồn vẩn vơ
Buồn vì em, vì em anh ngẩn ngơ.

Cũng chẳng sao, quần áo rách, khi anh
Tâm hồn không vấy bẩn, vẫn nguyên lành.

Thơ lẻ

Đừng vội giận, đừng trách bạn làm gì
Đời thay đổi, mọi cái sẽ đi qua.

Hôm nay thế, nhưng mai không còn thế
Giận, trách bạn là điều qua dễ.

Còn khó hơn – không vì giận lần này
Mà anh quên bao điều tốt xưa nay.

Hãy tha thứ nếu bạn anh có lỗi
Anh cũng chẳng hoàn hảo đâu.Xin hỏi:

Hoa có gai, gai châm anh, đúng không,
Nhưng vì thế anh sống thiếu hoa hồng?

Hay anh định hằng ngày tìm bạn mới?
Hãy khoan dung, hãy bình tâm chờ đợi.

Đời bình thường như vẫn thế xưa nay
Sao vô cớ, anh buồn bã, chau mày?

Hãy xua đi những ý buồn bất tận
Đời anh đẹp, cứ tin vào số phận

Mà số phận có cách riêng của mình
Hãy tin nó, đừng tin nhà chiêm tinh.

Đời thật ra không xấu như ta nghĩ
Hãy hưởng thụ, đời mình đừng bỏ phí.

Này anh bạn, đừng buồn lâu, tôi biết
Anh đang khóc, nhớ thương người đã chết.

Đời phải thế, việc gì qua đã qua,
Có cưỡng lại cũng vô ích thôi mà.

Anh mong muốn cuộc đời luôn bình lặng
Nhưng cuộc đời cứ sục sôi, căng thẳng.

Xin đừng khóc, vì đời chẳng mủi lòng
Đừng oán giận mà uổng sức, phí công.

Mặc anh buồn, anh cầu xin, quằn quại,
Gì đã mất, không thể nào lấy lại.

Không có ai sống mãi mãi trên đời.
Không phải thần, chúng ta chỉ là người.

Thôi, một khi không thắng được buồn đau,
Thì lại đây, ta uống rượu cùng nhau.

Rượu là thứ chữa bệnh buồn tốt nhất,
Dù không giúp mang lại gì đã mất.

Tôi không đổi cuộc sống tinh thần,
Lấy khoái lạc hay mưu cầu cái ăn.

Tôi viết thơ vì số tôi bắt thế-
Về cái đẹp và những điều tử tế.

Tôi quen biết nhiều vua quan, tiếc thay
Không phải ai trong số những người này.

Cũng tử tế, hay ho như họ nói
Có một việc tôi không sao làm nổi.

Là cố nêu gương tốt, sống chân thành
Cho họ theo, ấy mà không thành.

Dù anh sống lâu đến đâu, cuối cùng
Cũng phải đến một kết cuộc rất chung.

Là cái chết – xưa nay vẫn thế,
Với tất cả mọi người, không ngoại lệ.

Vậy sống đi, trong cung điện, lâu đài,
Hay túp liều, phải ăn cháo, ăn khoai.

Vì với vua anh minh, hùng mạnh nhất,
Hay thằng dân cùng đinh không tất đất.

Thì cuộc đời cũng chỉ một giấc mơ,
Anh nấn ná, định ngủ đến bao giờ?

Mà khi chết, mọi người đều thế cả,
Không phân biệt nghèo hèn hay danh giá.

Vậy sống đi, quý nhất ở đời này
Là tình yêu, thảnh thơi và men say!

Rượu giúp ta thấy bản chất con người-
Tốt, chân thật hay gian trá, hại đời.

Thích cứ uống, đừng băn khoăn tìm cớ,
Nhưng ngon nhất, uống khi hoa nhài nở.

Rượu giúp anh thuần được ngựa bất kham,
Làm việc khó từng mơ ước muốn làm.

Và nhờ rượu, anh keo thành hào phóng
Tim khô héo thành dạt dào, thoáng rộng

Đời là một giấc mơ buồn, tuy thế,
Đời luôn thức, luôn gây điều tồi tệ.

Người hiền lành trời bắt khổ suốt đời,
Kẻ độc ác lại được sướng hơn người.

Đời là thế, đừng cả tin, cẩn thận
Đẹp bề ngoài nhưng lòng lang, dạ rắn.

Đừng ghen tị với niềm vui kẻ khác
Kẻo rồi anh thành nạn nhân kẻ ác.

Lưỡi của mình hãy dấu kỹ, nếu không
Anh tự mình chuốt lấy vạ bất công.

Hãy vui vẻ với cô gái anh yêu
Đời ngắn lắm, chỉ ba ngày, không nhiều.

Mai thế nào – việc của trời, trời biết
Chuyện hôm qua – đừng quan tâm thêm mệt.

Nào vui lên, cứ nhìn chúng tôi đây.
Bạn gái tôi và tôi vui suốt ngày.

Xin nhắc lại: Đời – giấc mơ buồn tẻ
Hãy uống rượu, còn thì thôi, mặc kệ.

Biết bao bậc đế vương danh giá nhất
Đều lần lượt ra đi, nằm dưới đất.

Họ, chủ nhân bao cung điện, lâu đài
Bao châu báu, bạc vàng đất đai.

Cùng lương thực toàn vật ngon quý hiếm
Mà họ chết, chỉ mang theo vải liệm.

Vậy ý nghĩa của cuộc sống là gì?
Là những cái ta ăn, không mang đi.

Hãy rót rượu cho ta, nào cậu bé,
Thứ rượu trong, long lanh như giọt lệ.

Chất men say làm người buồn thành vui,
Làm trời nắng cả khi mưa sụt sùi,

Làm người chết cũng đội mồ đứng dậy
Và người sống thấy cuộc đời lộng lẫy.

Nào rót rượu cho ta, rót nhanh lên,
Để ta vùi nỗi buồn trong chất men.

Trên đây là các bản Thái Bá Tân dịch thơ của Mohammad Rudaki mà chúng tôi đã chọn lọc và muốn chia sẻ với bạn. Thông qua các bài thơ này ta có thể cảm nhận được một dấu ấn văn chương đặc sắc. Đó chính là tư tưởng khuyên con người sống đạo đức và còn có mảng hướng về việc hưởng thụ cuộc sống. Đừng quên đón đọc các bài viết tiếp theo của chúng tôi để cùng cập nhật các bài thơ hay bạn nhé!