Nhà thơ Thái Bá Tân và tuyển tập thơ dịch Alekseyevich Bunin

Thái Bá Tân đã dành một phần thời gian và tài năng của mình để dịch các sáng tác của Alekseyevich Bunin. Đây là một nhà văn, nhà thơ của Nga đã từng đạt giải Nobel văn học năm 1933. Thơ ông được đánh giá cao, đặc biệt là bài dịch Bài ca Hiawatha của Henry Wadsworth Longfellow đã nhận được giải thưởng Puskin. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu các bản dịch của Thái Bá Tân về nhà thơ này bạn nhé!

“Cảnh làng quê, những cánh đồng vắng vẻ”

Cảnh làng quê, những cánh đồng vắng vẻ,
Chân trời xa rất yên tĩnh, và rồi
Cả bầu trời âm u kia cũng thế,
Có cái gì làm man mác lòng tôi,

Nhưng đồng thời cũng làm tôi ấm lại,
Làm nguồn thơ cảm hứng bỗng tràn đầy
Và gợi nhớ về mối tình thân ái,
Về cái buồn nào đó lúc chia tay.

Tôi nhìn kỹ: những rừng sồi, tán lá
Bắt đầu thay, vàng rực phía ven hồ.
Trông mỗi ngày một thấp hơn – gốc rạ
Những cánh đồng mới gặt đã vàng khô.

Và tôi hiểu: với tôi càng yêu quí
Những phút giây còn lại tự do này,
Cả chất thơ của thiên nhiên bình dị,
Cả cánh đồng vắng vẻ, cả hàng cây…

“Chao, thật buồn, rất nhanh hoàng hôn tắt”

Chao, thật buồn, rất nhanh hoàng hôn tắt,
Trời tối ngay như ai thổi tắt đèn.
Sau thửa lúa rất gần thôi trước mặt,
Ðã chỉ còn nhìn thấy một màu đen.

Và bóng tối một đêm thu lành lạnh
Bỗng từ đâu che kín cả cánh đồng.
Chỉ phương Tây đôi vệt mờ rất mảnh
Của mặt trời còn sót lại trên không.

Không tiếng động. Và trái tim vô cớ
Bỗng bâng khuâng xao xuyến, bỗng buồn rầu…
Vì xung quanh là bóng đen đáng sợ?
Vì đường dài, đến chỗ nghỉ còn lâu?

Hay phải chăng vì mùa thu lặng lẽ
Ðến mang theo cái hương vị buồn buồn
Của những cánh đồng xa luôn vắng vẻ,
Những cảnh chiều nông thôn?

“Con chim có tổ, con thú có hang”

Con chim có tổ, con thú có hang
Trái tim buồn đau, thất vọng
Khi tôi ra đi vĩnh biệt khu làng,
Vĩnh biệt ngôi nhà đã sống.

Con thú có hang, con chim có tổ,
Trái tim nhức nhối, u hoài
Khi tôi bước chân vào ngôi nhà lạ
Với chiếc túi sờn trên vai

“Dưới chân núi tôi là người bé nhỏ”

Dưới chân núi, tôi là người bé nhỏ.
Bản thân tôi cũng nhận thấy điều này,
Khi trước mặt là núi cao đồ sộ
Ðang vươn mình sừng sững giữa trời mây.

Nhưng cuối cùng, khi leo lên tới đỉnh
Vượt lên trên bao gian khó, thấp hèn,
Một mình đứng giữa bao la yên tĩnh,
Tôi thấy mình như chắp cánh bay lên.

Dưới chân tôi là đôi tay trái đất
Ðang nâng tôi lên tầm mới cuộc đời,
Và hạnh phúc đến làm tôi say, chóng mặt,
Thấy quanh mình đều rực rỡ, vui tươi.

Nhưng nỗi sợ chiều cao đang lặng lẽ
Ðến làm tôi phải run sợ, kinh hoàng
Vì phải chăng tôi dám gần thượng đế?
Dám nhìn Người bằng đôi mắt trần gian?

“Hơi băng lạnh như những làn khói nhẹ”

Hơi băng lạnh như những dòng khói nhẹ
Treo lửng lơ, bất động giữa chiều tà.
Bên cửa sổ, cây phong buồn lặng lẽ
Ðứng một mình như mờ ảo bóng ma.

Chiếc lò sưởi cháy âm thầm mỏi mệt,
Bóng đêm chui vào góc tối trong phòng,
Chỉ cái buồn tiễn một ngày sắp hết
Ðang ngập ngừng đập cánh giữa chiều đông.

Cái buồn lẫn trong lớp tro đang tắt
Giữa hoàng hôn rực đỏ phía chân trời,
Trong hơi ấm từ cành cây dè dặt
Cháy trong lò, trong bóng tối khắp nơi.

Nỗi buồn ấy luôn chau mày giận dỗi,
Như bóng ma nhợt nhạt của ngày tàn,
Ðứng lặng lẽ nhìn tôi qua đêm tối
Với điều gì đang suy nghĩ miên man…

“Lần nữa cao trên đầu”

Lần nữa cao trên đầu
Phía chân trời màu ngọc
Ðàn chim bay về đâu,
Xếp thẳng hàng, thành góc.

Mặt trời to, màu hồng
Cháy sau rừng lặng lẽ.
Ðàn chim bay trên không
Hơi dập dềnh chao nhẹ.

Chao, chiều thu bao la,
Ngước nhìn lên, ta thấy
Như tan trên đầu ta
Cả bầu trời lộng lẫy.

Và trái tim lâng lâng,
Ta như say, chóng mặt,
Nhiều ý buồn, bâng khuâng
Ðưa ta rời mặt đất.

“Như tháng tư, giữa hàng cây, ban đêm”

Như tháng Tư, giữa hàng cây, ban đêm
Làn khói mỏng bay vấn vương, lặng lẽ.
Và bầu trời phía đàng sau thật êm,
Thật gần gũi, trong cao và thật nhẹ.

Cả tiếng lá khô vàng kêu dưới chân,
Và bầu trời đầy sao đêm nhấp nháy,
Và mây bay… tất cả giống mùa xuân.
Cả cái buồn bâng quơ này cũng vậy.

Lại lần nữa cuối năm – và trái tim
Bất chấp hết thời gian, đau khổ,
Tôi bước đi, những bước khoẻ, vững tin,
Và chờ đợi một cái gì không rõ.

“Sao nhấp nháy trên đầu”

Sao nhấp nháy trên đầu.
Từ hàng cây xẫm tối
Gió thổi nhẹ, mang theo
Hương mùa xuân, đồng nội.

Ði về phía hoàng hôn,
Tôi hít căng lồng ngực,
Mặc gió chiều vuốt ve,
Tôi đợi chờ hạnh phúc.

Thật khó tin rằng tôi
Sẽ chết, chôn đâu đấy.
Không, tôi ngủ vì vui,
Mặt trời lên, lại dậy.

“Ta khao khát, ta luôn tìm hạnh phúc”

Ta khao khát, ta luôn tìm hạnh phúc,
Quên xung quanh hạnh phúc có rất nhiều,
Có thể đấy là bờ ao nước đục,
Là khu vườn cùng những tiếng chim kêu.

Tôi từ lâu nhìn đám mây xốp nhẹ
Giăng trên cao thành một vệt, đời này
Ta biết ít, mà những ai có thể
Nhận biết nhiều mới hạnh phúc xưa nay.

Như tia chớp, một con chim bay tới
Ðậu chênh vênh bên cửa sổ tôi ngồi,
Tôi ngừng đọc, ngước nhìn lên, chờ đợi…

Ngày sắp tàn, mây trắng bập bềnh trôi.
Tiếng cối xay vọng đều đều, mỏi mệt…
Tôi hạnh phúc – tôi nhìn, nghe và biết.

Bóng ma

Không, người chết với chúng ta – vẫn sống.
Người Scotland có truyền thuyết, đó là
Những người chết đêm đêm không tiếng động
Vẫn hiện về, dưới dạng những bóng ma.

Và đôi lúc họ đưa tay chạm khẽ
Dây đàn Lia treo bám bụi trên tường
Làm bất chợt các dây đàn rung nhẹ,
Những nốt đàn vui sướng lẫn buồn thương.

Truyền thuyết ấy ta xem như cổ tích,
Ta mù câm, ta không hiểu ban ngày,
Nhưng đêm đến, trong cô đơn tĩnh mịch,
Ta sống bằng truyện cổ, gió và mây.

Ta không tin vào bóng ma, có thể,
Nhưng tình yêu không cho phép xem thường,
Tôi vẫn nghe dây tình yêu rung nhẹ
Những nốt đàn vui sướng lẫn buồn thương.

Cô đơn

Và bóng đêm, và mưa, và gió thổi.
Trên mặt gương nước lạnh đã bao lần
Tất cả chết trước khi mùa xuân tới,
Cả khu vườn cũng rụng lá chờ xuân.
Trong nhà nghỉ ngoại ô, xa thành phố,
Anh một mình, gió luồn qua cửa sổ.

Chiều hôm qua em tới thăm, tuy thế
Hình như em hơi gợn chút buồn rầu.
Và chập tối, anh thấy ta như thể
Là vợ chồng đang hạnh phúc cùng nhau,
Cũng chẳng sao, cho đến mùa hoa nở
Anh sẽ cố sống một mình không vợ…

Còn hôm nay, suốt cả ngày mây xám –
Vẫn là mây hôm trước – lại bay về.
Dấu chân em in trước hiên đen xạm,
Bị xoá nhoà vì nước ngập, lá che.
Thật đau nhói trong lòng anh là lúc
Ngồi một mình, ngắm sương giăng mờ đục

Anh những muốn kêu thật to: “Quay lại!
Anh van em…” Nhưng phụ nữ thường tình
Khi không yêu, đâu còn nghe phải trái.
Anh chỉ còn là kẻ đáng coi khinh.
Thôi, đành chịu. Anh nhóm lò, sau đó…
Hay có lẽ cần nuôi con chó nhỏ?

Hoạ mi đầu xuân

Trăng tan trong mây im lặng,
Vườn táo ra hoa màu trắng.

Từng đám mây mỏng trôi nhanh
Bên trăng mây có màu xanh.

Trên cành cây cao, đột ngột
Con chim hoạ mi bỗng hót.

Bên khung cửa sổ, dưới trăng
Cô bé tết bím tóc vàng.

Bài hát mùa xuân chim hót
Dù nghe trăm lần vẫn ngọt…

Một tia chớp

Một tia chớp vụt loé lên, sau đấy
Lại chìm ngay trong đêm tối mịt mùng,
Nhưng tôi kịp, dù rất nhanh, nhìn thấy
Cả bầu trời đầy huyền diệu, mông lung.

ở nơi ấy, nơi thiên đường lặng lẽ
Ðang mọc lên những ngọn núi mây hồng,
Những thành phố, những lâu đài tráng lệ,
Ðể rồi chìm trong đêm tối mênh mông.

Nhưng lần nữa lại bùng lên rực rỡ,
Chốn thần tiên lại xuất hiện chói ngời,
Vì thượng đế bằng bàn tay đáng sợ
Xé bức màn đang phủ kín khắp nơi,

Ta cũng thế, nhiều khi trong cuộc sống
Ta ước mơ những giây phút huy hoàng,
Ðể sau đó rơi ngay vào thất vọng,
Không thánh thần, không cả chút hào quang.

Nước Nga

Ôi nước Nga, chúng cười diễu nước Nga,
Chúng chê trách và nhiều khi xấu hổ
Vì người Nga quá giản dị, thật thà
Với muôn thuở những túp lều đói khổ.

Cũng giống thế khi bà mẹ từ quê
Ra thăm con mà thằng con xấu hổ
Vì mẹ hắn quá già yếu, vụng về
Giữa đám bạn dân ăn chơi thành phố.

Hắn buồn rầu nhìn người mẹ đáng thương,
Vâng, người mẹ đang ngồi kia, xấu, bẩn,
Người đã vượt hàng mấy trăm dặm đường
Ðể mang đến những đồng xu nuôi hắn.

Trên đây là các bản Thái Bá Tân dịch thơ của Alekseyevich Bunin. Qua đó ta sẽ phần nào hiểu được tài năng của nhà văn, nhà thơ người Nga này. Và cũng hiểu được tại sao ông lại được đánh giá cao và nhận được giải thưởng Nobel Văn học như vậy. Đừng quên đón đọc các bài viết tiếp theo bởi chúng tôi sẽ gợi ý cho bạn các bài thơ dịch hay của Thái Bá Tân nhé!