Nhà thơ Tản Đà và phần Các câu hát (Tập Khối tình con I 1916)

Phần Các câu hát chính là nội dung phần 2 trong tập Khối tình con I của Tản Đà. Với phần này ta có thể cảm nhận được phần giai điệu trong phong cách thơ của ông. Chính sự biến hòa trong tâm hồn thi sĩ đã là nguồn cảm hứng cho các sáng tác hay. Ở đó ta cảm nhận được một hồn thơ thiên về lãng mạn. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những bài thơ trong tập Khối tình con I của nhà thơ Tản Đà bạn nhé!

Sẩm nhà trò bài 1 – Gửi cô Hiếu

E thì nhời
Nhắn thăm ai ngẫn ngự e nhời
Chung tên biết tiếng nhưng người chưa quen
Ngọn đông chào (nhờ) gì gió đưa duyên
Bờ sa bến lạ cho thuyền tới nơi
Hỏi dai nhân tài tử mấy người
Tình chi chữ Hiếu trên đời có hai?
Gặp nhau khi cũng bựt cười

Sẩm nhà trò bài 2 – Kiếp học trò

Học thì trò
Chúng anh xưa cũng kiếp học trò
Bây giờ rốt nát (anh mới) nằm co trong cái chỗ só rừng
Văn không hay chẳng đỗ thời đừng
Gió mưa (mà) khỏi chết nửa mừng (anh lại) nửa thương
Cái nghiệp bút nghiên cay đắng (đủ) trăm đường
Bảng vàng, mũ bạc (thôi) anh nhường mặc ai
Muốn lên bà (mà) khó lắm! em ơi!

Sẩm chợ bài 1

Chúng anh xưa chẳng biết ở nơi nào;
ông giời sô đẩy anh mới phải sinh vào cái chốn nhân gian
Thẹn vì tình mà ngơ mắt với giang san;
công danh chẳng có cũng sẩm xoan cho nó hào
Bấy lâu nay (anh) nghe tiếng má đào;
mà thề có thấy (một cái) cô nào anh cũng đui
Nói đây cho chúng chị em cười,
anh đây nào phải cái con người thong manh
Yêu nhau ta chẳng liếc cũng tình

Sẩm chợ bài 2

Sự phong lưu xưa kia anh đã chải mọi mùi;
bây giờ nhà xiêu vách nát, con đói vợ rét, dễ anh ngồi sao yên
Chết trong lưng không sẵn đồng tiền,
đôi ba câu hão (anh mới phải) kiếm ăn miền sẩm soan
Kể từ ngày (mà) trống hát chốn nhân gian,
mắt xanh (anh) chẳng để khách hồng nhan có một ai vào
Cái cách ăn chơi anh nghĩ thế (mà lại) có bên hào,
gầm giời một chiếu chẳng lúc nào anh không xuân
Ở đời nhắm mắt (mà) đưa chân

Sẩm chợ bài 3

Ngoảnh trông lên anh đếch thấy có ra gì;
ai rằng giăng sáng, anh vẫn thấy tối sì cái bóng đen đen
Hội chùa Thầy còn đương lúc đua chen;
mau chân thời tới, hễ ươn hèn thời xa
Anh tiếc cho đôi con ngươi bên chột lại bên loà!
trèo non xuống dốc dễ mà ai giúp nhau
Cái phận ông giời cho khi tưởng đến mà đau!
giời chưa mở mắt biết mai sau ra thế nào?
Bây giờ đất thấp (mà) giời cao!

Hát nói bài 1

Kiếp sau ai chớ làm người
Làm đôi chim nhạn tung trời mà bay
Tuyệt mù bể nước non mây
Bụi hồng trông thẳm như ngày chưa sa
Hồi đầu yếm tận nhân gian sự
Vô dực nan tùng đế khuyết du
Kiếp tiền sinh không vụng đường tu
Thời chi để ngàn thu gương bạc mệnh
Thiên mạt giai nhân không hữu ảnh
Hầu môn khách tử dã vô gia
Tiếc thay cho điệu Cao Sơn, khúc Bạch Tuyết, mày dương liễu, mắt thu ba
Nào đã biết chữ tài hoa là thế thế?
Hồng tụ thanh sam quân thi lệ
Trót đa mang chưa dễ đã ngơ tình
Đố ai ngoảnh mặt làm thinh

Hát nói bài 2

Thuyền tình một chiếc con con
Khoan khoan tay lái ai còn đợi ai
Yêu nhau nắm áo lôi mời
Thương nhau góc bể bên giời quản xa
Thế sự nhất phù vân chi cảnh
Những ai mê mà ai tỉnh đã ai ai?
Khéo vô đoan khóc hão lại thương hoài
Thú trần giới có ăn chơi là bậc nhất
Trượng phu hà dụng phong hầu ấn
Tài tử nguyên phi nịch thế nhân
Ừ! thế thời khi giăng trong, cơn gió mát, lúc hoa xuân
Chi sự nghiệp để tình quân ngao ngán dạ?
Quân bất kiến thiên cổ hầu vương truỵ lệ tàn bi an tại dã?
Thôi sử kinh an mã cũng đều sai
Hơn nhau một chén rượu mời

Năm canh mối tình

Hành vân
Nghiệp phong trần, nghiệp phong trần, kén mặt tài nhân.
Sầu ôm gối, gối chiếc đêm xuân,
chăn đơn sương lạnh, ngùi thương bóng đôi mình,
đem tâm sự cùng ai, trông ngọn đèn canh tàn hiu hắt.
Người trong mộng, niềm nguyện mong, giục xui lòng;
rõ ràng đôi lứa phụng, thành song thành song.
Mừng tạo hoá, chắp mối tơ hồng.
Tỉnh giấc cô phòng, dậy, thành không thành không.
Sự sắt cầm chiêm bao thành không.
Cô phòng u uất, ấy ai là bạn tri âm!
Nam thương
Tri âm cách nẻo phương trời, ai người nhủ hộ.
Gió đông trệnh rèm tây, đưa gửi mấy câu.
Ai say ngủ một mình đâu, giấc nồng chẳng hử tìm nhau?
Xa mấy dặm ngàn dâu, nghe nhạn sầu thêm sầu.
Song thưa gió thoảng bên màn, ôm đàn tưởng vọng.
Bóng trăng lại kề hiên, luống những đón tin.
Thôi chi nói mơ mòng, tiếng thần phong nhắc gọi trời đông;
cái oanh, cái oanh vàng, mi đậu lại trêu ai, nhắn chi đặng đôi lời.
Tương tư trọng, trè nhường khan giọng.
Ai biết nỗi sầu manh; mướn đưa mình, lên hỏi trời xanh:
sao ông nguyệt lão mần thinh? Năm canh mối tình!

Đò đưa bài 1

Rung rinh nước chảy ngang (thì) đèo
(Thuyền thì ai) thuyền ai một lá, giậm chèo quanh non
Đá trơ, trơ mãi (a) thời mòn
Khối tình bóp bẹp, vo tròn lại nguyên

Đò đưa bài 2

Giang san một chiếc mui (thì) bồng
Sóng to (mà) gió cả, hãi hùng lắm phen
Anh thương em má lúm đồng tiền
Phấn son em chẳng biết, con thuyền đênh lênh đênh

Đò đưa bài 3

Sông thu ngược gió xuôi thuyền
(Thuyền thì xuôi) thuyền xuôi gió ngược cho phiền lòng anh
(Ta trót) đem nhau xuống thác lên ghềnh
Trăm năm đôi chữ trung tình ai chớ quên

Đò đưa bài 4

Con sông xuân nước chảy lờ đờ
Thuyền trôi lững đững, giăng tờ mờ soi
Công danh chi nữa, chàng ôi!
Chàng về giậm mũi cho tôi lái thuyền

Hát tạp (lối phong dao)

Đêm thu gió đập cành cau
Chồng ai xa vắng ai sầu thay ai?
Đêm thu gió hót ngoài tai
Gió kia có biết chồng ai nơi nào?
Đêm thu gió lọt song đào
Chồng ai xa vắng gió vào chi đây?
Đêm thu gió lạnh đôi mày
Gió ơi! có biết nỗi này cho chăng?
Con sông chạy buột về Hà
Nhớ ai Hà Nội trông mà ngùi thương
Nhớ người cố quận tha hương
Nhớ ai thời nhớ, nhưng đường thời xa
Năm nay em đã mười ba
Còn hai năm nữa thời là mười lăm
Mong cho giời chóng hết năm
Năm sau dâu tốt cho tầm hơn tơ
Ai xui em lấy học trò
Thấy nghiên thấy bút những lo mà gầy
Người ta lấy được ông tây
Có tiền có bạc cho thầy mẹ tiêu
Chồng người xe ngựa người yêu
Chồng em khố đũi em chiều em thương
Phận hèn kém phấn thua hương
Phong lưu kia cũng như nhường mặc ai
Gió thu thổi lạnh ao bèo
Công anh kéo vó cả chiều lẫn đêm
Ai về nhắn chị cùng em
Chờ tăm đợi cá chi thêm bận lòng
Muốn ăn rau sắng chùa Hương
Tiền đò ngại tốn, con đường ngại xa
Người đi, ta ở lại nhà
Cái dưa thời khú, cái cà thời thâm
Con cò lặn lội bờ ao
Phất phơ hai dải yếm đào gió bay
Em về giục mẹ cùng thầy
Cắm sào đợi nước biết ngày nào trong?
Con cò lặn lội bờ sông
Ngày xanh mòn mỏi, má hồng phôi pha
Em về giục mẹ cùng cha
Chợ trưa dưa héo nghĩ mà buồn tênh!
Con sông đi lại bao tàu
Lòng em vấn vít bao sầu bao thương
Thương cha, thương mẹ, thương chàng
Thương cho những khách qua đàng bồ hôi!
Người ta có vợ có chồng
Em như con sáo trong lồng kêu mai
Má đào gìn giữ cho ai
Răng đen, đen quá cho hoài luống công
Gió đưa thầy khoá sang sông
Để em trông thấy trong lòng vẩn vương
Chàng đi những nhớ cùng thương
Gánh tình thời nặng, con đường thời xa
Anh đi để vợ anh nhà
Lấy ai đầm ấm đậm đà cho anh?
Tài giai gắng lấy công danh
Chữ danh xem với chữ tình mà hơn?
Anh đi lẽo đẽo đường trường
Công danh chẳng thấy, những thương cùng sầu
Lại đây ăn một miếng giầu
Kẻo mai tuyết nhuộm trên đầu huê râm
Anh xuôi, em tựa đầu cầu
Con sông vẫn đó, con tầu đã qua
Lạy giời gió bão phong ba
Cho tầu đổ ngược, cho ta thấy mình
Ai xui anh lấy được mình
Để anh vun sới ruộng tình cho xanh
Ai xui mình lấy được anh
Bõ công bác mẹ sinh thành ra em
Ngồi buồn rủ vợ đi chơi
Vợ rằng: chớ thế mà giời mắng cho
Đàn bà sao khéo toan lo
Giời không có mắt giời cho mặc lòng
Anh ơi! em bảo anh này
Ở đời phải cúi lông mày mới khôn
Người ta ăn ở sao tròn?
Sao anh ăn ở như đòn phá ngang?
Gió thu thổi lạnh ao bèo
Tiếc công bác mẹ như diều đứt dây!
Năm nay anh vẫn thế này
Sang năm anh lại như ngày năm xưa
Trông anh, em cũng thương tình
Lấy anh, sợ luỵ đến mình, em thôi
Trái duyên thời sự đã rồi
Tiếc công lặn suối qua đồi luống thay!
Người ta đi võng đi xe
Thân em cấy mướn đi về lấm chân
Giời xa xích lại cho gần
Phong lưu sẻ với phong trần cho ai
Ngồi buồn nhớ chị Xuân Hương
Hồn thơ còn hãy như nhường trêu ai
Cho hay bạc mệnh có giời
Đồng cân đã nặng bên tài thời thôi
Giời mưa sắn ống cao quần
Hỏi cô bán thuốc nhà gần hay xa
Thân anh đã sác như vờ
Đồng cân xin chị cho già chớ non
Đố ai đốt bóng nung hình
Cho ruột ai nóng, cho mình lấy ta
Kẻo còn ngày tháng lân la
Kẻo còn tháng chạy ngày qua giật mình
Muốn cho đêm ngắn hơn ngày
Sớm vỡ ruộng rậm, chưa cầy ruộng chiêm
Muốn cho ngày ngắn hơn đêm
Đèn khuya chung bóng cho em đỡ sầu
Ai đi? Đợi với tôi cùng
Tôi đi kiếm rượu cho chồng tôi sơi
Chồng hư mang tiếng mang tai
Tiếng tai thiếp chịu, hơn ai không chồng
Cô kia đen thủi đen thùi
Phấn đổ vô hồi, cái má vẫn đen
Lắm vàng cho thắm nhân duyên
Cô kia trắng nõn, không tiền lấy ai!
Mình đi có nhớ ta chăng?
Nhớ mình, đứng tựa bóng giăng ta sầu
Giăng kia soi nửa vòng cầu
Mà ai tìm cái phong hầu thấy chưa?
Ai làm cho con quốc nó kêu hè?
Kêu đêm nghe chán lại nghe kêu ngày
Chim hồng chắp cánh cao bay
Nắng mưa thui thủi thương mày quốc ơi!
Ai làm cho khói lên giời?
Cho mưa xuống đất? cho người biệt ly?
Ai làm cho nam bắc phân kỳ?
Cho sa hàng lệ đầm đìa tấm thương!
Đưa nhau một quãng đường trường
Cát bay dặm trắng, tơ vương liễu vàng
Ai đi đường ấy cùng chàng
Chàng đi, đi một bước đàng một xa
Đưa nhau một quãng đồng xa
Gió mai quyên giục, giăng tà nhạn kinh
Ai đi đường ấy cùng mình
Mình đi, để lại gánh tình ngổn ngang
Đưa nhau một quãng đò ngang
Nước xanh mây lộn, huê vàng bướm quanh
Ai đi đường ấy cùng anh
(Giở lên 4 câu, chắp thành một thiên biệt ly)

Qua các bài thơ trong Khối tình con I Tản Đà ta cảm nhận được một hồn thơ chất chứa nỗi lòng. Đó là những mạch cảm xúc dâng trào nên tác giả đã chia thành nhiều phần 1, 2, 3. Bên cạnh đó ông cũng dành một phần lớn cuộc đời để viết về các mối tình, các cảm xúc lãng mạn mà như con trai của ông sau này cũng đã nhận xét rằng bố mình là một người tài hoa và cũng là một người đào hoa.
Xem thêm: Nhà thơ Tản Đà và phần Từ khúc, Nhàn đàm hài đàm (Tập Khối tình con I 1916)