Nguyễn Trãi với tập thơ Môn hoa mộc – Vẻ đẹp của cỏ cây, hoa lá

Môn hoa mộc là một trong những tập thơ được độc giả yêu thích của nhà thơ Nguyễn Trãi. Tập thơ Môn hoa mộc gồm 34 bài thơ.với nhiều chủ đề khác nhau miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên, cỏ cây… Mời bạn đọc cùng cảm nhận và chia sẻ cảm xúc của mình nhé.

Thơ mai

Giữa mùa đông, lỗi thức xuân,
Nam chi nở cực thanh tân.
Trên cây khác ngỡ hồn Cô Dịch,
Đáy nước ngờ là mặt Thái Chân.
Càng thuở già, càng cốt cách,
Một phen giá, một tinh thần.
Người cười rằng kém tài lương đống,
Thửa việc điều canh bội mấy phần.

Mai già

Hoa nẩy cây nên thuở đốc sương,
Chẳng tàn chẳng cỗi hãy phong quang.
Cách song khác ngỡ hồn Cô Dịch,
Quáng bóng in nên mặt Thọ Dương.
Đêm có mây, nào quyến nguyệt,
Ngày tuy gió, chẳng bay hương.
Nhờ ơn vũ lộ đà no hết,
Đông đổi dầu đông, hãy một dường.

Cúc (I)

Người đua nhan sắc thuở xuân dương,
Nghỉ chờ thu, cực lạ dường.
Hoa nhẵn rằng đeo danh ẩn dật,
Thức còn thông bạn khách văn chương.
Tính thanh nào đoái bề ong bướm,
Tiết muộn chẳng nài thuở tuyết sương.
Dầu thấy xuân lan cùng lọn được,
Ai ai đều có mấy mùi hương.

Cúc đỏ

Cõi đông còn thức, xạ cho hương,
Tạo hoá sinh thành khác đấng thường.
Chuốt lòng đơn chăng bén tục,
Bề tiết ngọc kể chi sương.
Danh thơm Thượng uyển còn phen kịp,
Bạn cũ đông ly ắt khá (nhường).
Miễn được chúa tiên yêu chuộng đến,
Ngày nào khá? Ấy trùng dương.

Tùng bài 1

Thu đến cây nào chẳng lạ lùng,
Một mình lạt thuở ba đông.
Lâm tuyền ai rặng già làm khách,
Tài đống lương cao ắt cả dùng.
Chữ Nôm:
秋旦夛儍拯邏怰
蔑命辣課倈冬
林泉埃浪緥乄客
才棟梁高乙奇用

Tùng bài 2

Đống lương tài có mấy bằng mày,
Nhà cả đòi phen chống khoẻ thay.
Cội rễ bền dời chẳng động,
Tuyết sương thấy đã đặng nhiều ngày.
Chữ Nôm:
棟梁才固亖朋眉
茹奇隊番瀬跬台
檜钖駢移拯動
雪霜体乑鄧饒挧

Tùng bài 3

Tuyết sương thấy đã đặng nhiều ngày,
Có thuốc trường sinh càng khoẻ thay.
Hổ phách phục linh nhìn mới biết,
Dành còn để trợ dân này.
Chữ Nôm:
雪霜体乑鄧饒挧
固餜長生強跬台
琥珀苻苓認買別
涜群底助民尼

Trúc bài 1

Hoa liễu chiều xuân cũng hữu tình,
Ưa mày vì bởi tiết mày thanh.
Đã từng có tiếng trong đời nữa,
Quân tử ai chẳng mảng danh?

Trúc bài 2

Danh quân tử, tiếng nhiều ngày,
Bảo khách tri âm mới biết hay.
Huống lại nhưng nhưng chăng bén tục,
Trượng phu tiết cứng khác người thay!

Trúc bài 3

Trượng phu tiết cứng khác người thay,
Dưỡng dụ trời có ý vay?
Từ thuở hoá rồng càng lạ nữa,
Chúa xuân ngẫm càng huyễn thay.

Mai bài 1

Xuân đến nào hoa chẳng tốt tươi,
Ưa mày vì tiết sạch hơn người.
Gác Đông ắt đã từng làm khách,
Há những Bô tiên kết bạn chơi.

Mai bài 2

Tiên Bô kết đã mấy thu chầy,
Ngẫm ngọt dường bằng mếch trọng thay.
Lại có một cành ngoài ấy lẻ,
Bóng thưa ánh nước động người vay.

Mai bài 3

Bóng thưa ánh nước động người vay,
Lịm đưa hương, một nguyệt hay.
Huống lại bảng xuân xưa chiếm được,
So tam hữu chẳng bằng mày.

Đào hoa thi bài 1

Một đoá đào hoa khá tốt tươi,
Cách xuân mơn mởn thấy xuân cười.
Đông phong ắt có tình hay nữa,
Kín tịn mùi hương dễ động người.
Bản chữ Nôm:
蔑朵桃花窖卒鮮，
隔春滣滣体春宼。
冬風乙固情処女，
建羨味香易動圤。

Đào hoa thi bài 2

Động người hoa khéo tỏ tinh thần,
Ít bởi vì hoa, ít bởi xuân.
Dẽ sử chim xanh đừng chuốc lối,
Bù trì đã có khí hồng quân.

Đào hoa thi bài 3

Khí hồng quân hãy có sá tài qua,
Chớ phụ xuân này chớ phụ hoa.
Hoa có ý thì xuân có ý,
Đâu đâu cũng một khí dương hoà.

Đào hoa thi bài 4

Khí dương hoà há có tư ai?
Năng một hoa này nhẫn mọi loài.
Tính kể chỉn còn ba tháng nữa,
Kịp xuân mựa để má đào phai.

Đào hoa thi bài 5

Má đào phai hết bởi xuân qua,
Nếu lại đâm thì liền luống hoa.
Yến sở Dao Trì đà có hẹn,
Chớ cho Phương Sóc đến lân la.

Đào hoa thi bài 6

Phương Sóc lân la, đã hở cơ,
Ba phen trộm được há tình cờ!
Có ai ướm hỏi tiên Vương Mẫu,
Tin khá tin thì ngờ khá ngờ.

Hoa mẫu đơn

Một thân hoà tốt lại sang,
Phú quý âu chẳng kém hải đường.
Lai láng lòng thơ ngâm chửa đủ,
Ngoài nương toàn ngọc triện còn hương.

Hoàng tinh

Đất dư dưỡng được khóm hoàng tinh,
Cấu phương lành để dưỡng mình.
Ai rặng túi thầy chăng đủ thuốc,
Hay vườn đã có vị trường sinh.

Cây thiên tuế

Cây lục vờn vờn bóng lục in,
Xuân nhiều tuổi đã kể dư nghìn.
Ngày ngày đã có tiên làm bạn,
Đưa thuốc tiên lai chẳng phải xin.

Ba tiêu (Cây chuối) 芭蕭

芭蕭
自橅唏春卒吏添，
苔蓬邏牟偷店。
情書蔑幅封群謹，
陿唏兜強闦娂。
Ba tiêu (Cây chuối)
Tự bén hơi xuân tốt lại thêm,
Ðầy buồng lạ, màu thâu đêm.
Tình thư một bức phong còn kín,
Gió nơi đâu, gượng mở xem..
Hai câu cuối của bài thơ có thể lấy ý từ bài Vị triển ba tiêu 未展芭蕉 của Tiền Hử 錢珝 đời Đường (Trung Quốc).

Cây mộc cận (Hoa bông bụt)

Ánh nước hoa in một đoá hồng,
Vẩn nhơ chẳng bén, bụt làm lòng.
Chiều mai nở, chiều hôm rụng,
Sự lạ cho hay thuyết sắc không.

Mía

Viện xuân đầm ấm nắng sơ doi,
Áo tế hung hung thuở mặc thôi.
Ăn nước kia dù ai được thú,
Lần từng đốt mới hay mùi.

Cây đa già

Tìm được lâm tuyền chốn dưỡng thân,
Một phen xuân tởi một phen xuân.
Tuy đà chửa có tài lương đống,
Bóng cả nhờ còn rợp đến dân.

Cúc (II)

Nào hoa chẳng bén khí dầm hâm,
Có mấy bau sương nhuỵ mới đâm.
Trùng cửu chớ hiềm thu đã muộn,
Cho hay thu muộn tiết càng thơm.

Hoa mộc

Trời sinh vật vuỗn bằng người,
Nếu được thơm tho thiếu tốt tươi.
Ắt có hay đòi thửa phận,
Chẳng yêu thì chớ nữa chi cười.

Hoa nhài

Môi son bén phấn dây dây,
Đêm nguyệt đưa xuân một nguyệt hay.
Mấy kẻ hồng nhan thì bạc phận,
Hồng nhan kia chớ cậy mình hay.

Hoa sen

Lấm nhơ chẳng bén, tốt hoà thanh,
Quân tử kham khuôn được thửa danh.
Gió đưa hương đêm nguyệt tĩnh,
Trinh làm của, có ai tranh.

Hoè

Mống lành nẩy nẩy bởi hoè trồng,
Một phát xuân qua một phát trông.
Có thuở ngày hè trương tán lục,
Đùn đùn bóng rợp cửa tam công.

Cây cam đường

Thấy bóng cam đường nhớ Thiệu công,
Đất dư dời được, bạn cùng thông.
Bút thơ đã chép hương còn bén,
Ngẫm nghĩ nào ai chẳng động lòng.

Hoa trường an

Ấy chẳng Tây Thi thì Thái Chân,
Trời cho tốt lạ mười phân.
Ngày chầy điểm đã phong quần đỏ,
Rỡ tư mùa một thức xuân.

Cây dương

Chiếm được thiều quang chín mươi,
Dây dây hoa nở tốt hoà tươi.
Đông phong có ý bù trì nữa,
Một phát xuân là một động người.

Trên đây là 34 bài thơ của tập thơ Môn Hoa Mộc của nhà thơ Nguyễn Trãi. Chúc quý độc giả yêu thơ Nguyễn Trãi có những giây phút cảm nhận và thưởng thức thơ Nguyễn Trãi thú vị nhất.