Tế Hanh cùng chùm thơ dịch của nhà thơ nổi tiếng Louis Aragon

Dưới đây sẽ là một kho tàng thơ dịch của nhà thơ Tế Hanh. Ông luôn yêu thích và miệt mài công sức dịch những thi phẩm nước ngoài xuất sắc, trong đó có nhà thơ Louis Aragon . Là nhà thơ, nhà tiểu thuyết Pháp nổi tiếng thế giới, là một trong những cánh chim đại bàng của văn học thế kỷ XX. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của nhân dân ta, Aragon đã đi nhiều nơi trên thế giới đọc thơ ca ngợi tinh thần chiến đấu anh dũng của nhân dân Việt Nam, phản đối chiến tranh phi nghĩa của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Nếu bạn là một người yêu thơ thì chắc hẳn sẽ không thể bỏ lỡ những thi phảm đáng giá này rồi đúng không nhỉ? Theo dõi bài viết và cảm nhận sâu sắc nhé!

Anh đến em Je suis venu vers toi

Je suis venu vers toi comme va le fleuve à la mer
J’ai sacrifié d’un coup mon cours et mes montagnes
J’ai quitté tout pour toi mes amis mon enfance
Chaque goutte d’eau de ma vie a pris le sel de ton immensité
Ton soleil a dissipé mon folklore
Tu règnes sur mon sang mon rêves mes démences
Je t’ai donné ma mémoire comme une boucle de cheveux
Je ne dors plus que dans tes neiges
J’ai débordé mon lit chassé mes fées marraines
J’ai renoncé depuis longtemps à mes légendes
Où sont Rimbaud Cros et Ducasse
Valmore qui pleure à minuit
La corde Nerval a cassé
Et la balle qui traverse Lermontov a passé par mon cœur
Divisé par tes pas
Dispersé par ton geste
Comme un grand vent amoureux d’une forêt
Je suis la poussière qu’on chasse au matin de la maison
Et qui revient patiente invisiblement tout le long du jour
Le lierre qui croit sans qu’on le remarque
Jusqu’à ce qu’on le mutile dans sa fidélité
Je suis la pierre usée à force que tu passes
La chaise qui t’attend à l’endroit familier
La vitre où ton front brûle à regarder le vide
Le roman de deux sous qui ne parle qu’à toi
Une lettre ouverte publiée avant d’être lue
La phrase interrompue à qui revenir est sans importance
Le frémissement des chambres traversées
Le parfum derrière toi que tu laisses
Et quand tu sors je suis malheureux comme ton miroir

Dịch

Anh đã đến với em như con sông đến biển
Anh đã hy sinh nào núi nào nguồn
Anh đã bỏ vì em bạn bè và tuổi nhỏ
Mỗi giọt nước đời anh thấm chất muối đời em bát ngát mênh mông
Mặt trời em làm anh quên ba ca dao tục ngữ
Em ngự trị trên máu anh trên giấc mộng điên cuồng
Anh đã tặng em trí nhớ của anh như cho chùm tóc
Anh chỉ ngủ trên đồng tuyết của em thôi
Anh đã đuổi khỏi giường anh bao nàng tiên tuổi nhỏ
Anh đã từ bỏ bao nhiêu dã sử
Nào Rimbaud Cros Ducasse
Sợi dây Nerval đã đứt
Viên đạn xuyên qua Lermontov nay xuyên qua trái tim anh
Anh bị chia ra từng khúc bởi tay em
Như cơn gió say mê khu rừng vậy
Anh là hạt bụi mỗi buổi mai người ta quét khỏi nhà
Nhưng vẫn kiên nhẫn vô hình trở lại
Dây cỏ mọc trung thành không ai để ý
Đến lúc bị đạp nát dưới chân
Anh là hòn đá nhẵn dưới bước em đi
Cái ghế chờ em nơi góc nhà quen thuộc
Cửa kính em kề trán nhìn ra khoảng trống
Quyển truyện hai xu em đọc cho em
Một câu nói nửa chừng không cần lặp lại
Sự rung chuyển những căn phòng có kẻ đi qua
Một làn hương em để lại đằng sau
Và em đi ra anh đau khổ như tấm gương em bỏ lại

Bài ca của người hát trong ngục tù tra tấn

Et s’il était à refaire
Je referais ce chemin
Une voix monte des fers
Et parle des lendemains
On dit que dans sa cellule
Deux hommes cette nuit-là
Lui murmuraient “Capitule
De cette vie es-tu las
Tu peux vivre tu peux vivre
Tu peux vivre comme nous
Dis le mot qui te délivre
Et tu peux vivre à genoux”
Et s’il était à refaire
Je referais ce chemin
La voix qui monte des fers
Parle pour les lendemains
Rien qu’un mot la porte cède
S’ouvre et tu sors Rien qu’un mot
Le bourreau se dépossède
Sésame Finis tes maux
Rien qu’un mot rien qu’un mensonge
Pour transformer ton destin
Songe songe songe songe
A la douceur des matins
Et si c’était à refaire
Je referais ce chemin
La voix qui monte des fers
Parle aux hommes de demain
J’ai tout dit ce qu’on peut dire
L’exemple du Roi Henri
Un cheval pour mon empire
Une messe pour Paris
Rien à faire Alors qu’ils partent
Sur lui retombe son sang
C’était son unique carte
Périsse cet innocent
Et si c’était à refaire
Referait-il ce chemin
La voix qui monte des fers
Dit je le ferai demain
Je meurs et France demeure
Mon amour et mon refus
O mes amis si je meurs
Vous saurez pour quoi ce fut
Ils sont venus pour le prendre
Ils parlent en allemand
L’un traduit Veux-tu te rendre
Il répète calmement
Et si c’était à refaire
Je referais ce chemin
Sous vos coups chargés de fers
Que chantent les lendemains
Il chantait lui sous les balles
Des mots sanglant est levé
D’une seconde rafale
Il a fallu l’achever
Une autre chanson française
A ses lèvres est montée
Finissant la Marseillaise
Pour toute l’humanité

Dịch

Nếu phải đi trở lại
Tôi đi lại đường này
Một tiếng từ ngục tối
Nói đến những ngày mai
Nghe nói trong nhà giam
Có hai người đêm ấy
Bảo thầm anh Đầu hàng
Mày chán đời sao vậy
Mày có thể có thể
Có thể sống như tao
Nói đi một tiếng nhé
Mày được sống cúi đầu
Nếu phải đi trở lại
Tôi đi lại đường này
Một tiếng từ ngục tối
Nói cho những ngày mai
Chỉ một tiếng cửa mở
Một tiếng một tiếng thôi
Tên giết người hối hả
Cửa mở Hết khổ rồi
Chỉ một tiếng giả dối
Thay đổi cả đời này
Hãy nghĩ tới nghĩ tới
Ấm dịu những ban mai
Nếu phải đi trở lại
Tôi đi lại đường này
Một tiếng từ ngục tối
Nói với người ngày mai
Tôi nói điều phải nói
Như xưa vua Hăngri
Tổ quốc cần con ngựa
Cầu kinh vì Pari
Chẳng được gì Chúng cút
Anh nhận chết phần anh
Ấy con đường duy nhất
Người vô tội bỏ mình
Nếu phải đi trở lại
Tôi đi lại đường này
Tiếng nói từ ngục tối
Tôi sẽ đi ngày mai
Tôi chết còn nước Pháp
Tình tôi hành động tôi
Bạn ơi nếu tôi chết
Bạn biết vì sao rồi
Chúng đến để bắt anh
Hai thằng nói tiếng Đức
Một thằng địch Đầu hàng
Anh bình tĩnh liền đáp
Nếu phải đi trở lại
Tôi đi lại đường này
Dưới gông cùm lửa sắt
Ca hát những ngày mai
Anh hát dưới làn đạn
Cờ đỏ dựng lên rồi
Chúng bắn một loạt nữa
Anh từ giã cuộc đời
Một bài ca nước Pháp
Bay ra từ đôi môi
Tiếp theo bài ca trước
Cho tất cả loài người

Chiến tranh (trích) La guerre (extrait)

Ne voyez-vous pas la guerre
Comme un chiendent dans les prés
Il paraît qu’on doit la taire
Et taire que vous mourrez
Défense de dire “La guerre
Peut s’éviter” Dans vos mains
Prenez ô peuples la guerre
Immense des lendemains
…
Il faut le feu de la guerre
Pour sauver les gens de proie
Il faut à ceux qui s’enferrent
La force faite de droit
Un moment vient où la guerre
Afin que n’éclate un jour
Le bruit maudit des affaires
Devient l’unique recours
La guerre la vieille guerre
De quatorze à trente-neuf
Nos ministres lui font faire
Un bel uniforme neuf
…
Une fois que c’est la guerre
Tuer décide de tout
La loi de l’incendiaire
Met la loi sur les genoux
Les désastres de la guerre
Brouillent les pas du passé
Ce qui fut avant se perd
Dans l’éclat du sang versé

Dịch

Anh thấy không chiến tranh
Như ngoài đồng cỏ dại
Người ta phải làm thinh
Chết đi không còn nữa
Không được nói Chiến tranh
Có thể ngăn Hãy nhớ
Hỡi nhân dân phải giành
Tương lai ta phải giữ
…
Phải có lửa chiến tranh
Để cứu loài lang sói
Với bọn chúng đã đành
Bạo lực là tất cả
Đến một lúc nào đó
Để khỏi bị vạch trần
Những việc làm đen tối
Cứu cánh là chiến tranh
Chiến tranh và chiến tranh
Mười bốn và Ba chín
Những bộ trưởng sẽ giành
Cho nó quần áo mới
…
Một khi xảy chiến tranh
Giết là thay tất cả
Luật lệ của lửa binh
Không cần gì lẽ phải
Tàn phá của chiến tranh
Mỗi bước đi quá khứ
Mất tất cả bóng hình
Trong sắc màu máu đổ

Dã sử về Gabriel Péri

C’est au cimetière d’Ivry
Qu’au fond de la fosse commune
Dans 1’anonyme nuit sans lune
Repose Gabriel Péri
Pourtant le martyr dans sa tombe
Trouble encore ses assassins
Miracle se peut aux lieux saints
Où les larmes du peuple tombent
Dans le cimetière d’Ivry
Ils croyaient sous d’autres victimes
Le crime conjurant le crime
Etouffer Gabriel Péri
Le bourreau se sent malhabile
Devant une trace de sang
Pour en écarter les passantsIls
ont mis des gardesmobiles
Dans le cimetière d’Ivry
La douleur viendra les mains vides
Ainsi nos maîtres en décident
Par peur de Gabriel Péri
L’ombre est toujours accusatrice
Où dorment des morts fabuleux
Ici des hortensias bleus
Inexplicablement fleurissent
Dans le cimetière d’Ivry
Dont on a beau fermer les portes
Quelqu’un chaque nuit les apporte
Et fleurit Gabriel Péri
Un peu de ciel sur le silence
Le soleil est beau quand il pleut
Le souvenir a les yeux bleus
A qui mourut par violence
Dans le cimetière d’Ivry
Les bouquets lourds de nos malheurs
Ont les plus légères couleurs
Pour plaire à Gabriel Péri
Ah dans leurs pétales renaissent
Le pays clair où il est né
Et la mer Méditerranée
Et le Toulon de sa jeunesse
Dans le cimetière d’Ivry
Les bouquets disent cet amour
Engendré dans le petit jour
Où périt Gabriel Péri
Redoutez les morts exemplaires
Tyrants qui massacrez en vain
Elles sont un terrible vin
Pour un peuple et pour sa colère
Dans le cimetière d’Ivry
Quoi qu’on fasse et quoi qu’on efface
Le vent qui passe aux gens qui passent
Dit un nom Gabriel Péri
Vous souvientil ô fusilleurs
Comme il chantait dans le matin
Allez c’est un feu mal éteint
Il couve ici mais brûle ailleurs
Dans le cimetière d’Ivry
Il chante encore il chante encore
Il y aura d’autres aurores
Et d’autres Gabriel Péri
La lumière aujourd’ui comme hier
C’est qui la porte que l’on tue
Et les porteurs se subtituent
Mais rien n’altère la lumière
Dans le cimetière d’Ivry
Sous la terre d’indifférence
Il bat encore pour la France
Le coeur de Gabriel Péri

Dịch

Ở nghĩa địa Ivry
Nơi mồ chung sâu thẳm
Một đêm không trăng sáng
Đã yên nghỉ Pêri
Nhưng người nằm dưới mộ
Vẫn quấy bọn giết người
Linh thiêng là những nơi
Lệ nhân dân đã nhỏ
Ở nghĩa địa Ivry
Dưới những nạn nhân khác
Chúng bày thêm tội ác
Tưởng vùi dập Pêri
Tên giết người lúng túng
Trước vết máu long lanh
Để người qua không biết
Chúng bắt lính đứng canh
Trong nghĩa địa Ivry
Tay không mới được viếng
Bọn cường quyền bày chuyện
Vì chúng sợ Pêri
Bóng đêm vẫn đe doạ
Nơi người chết tinh anh
Ở đây hoa màu xanh
Không hiểu sao vẫn nở
Ở nghĩa địa Ivry
Mặc dầu cửa đóng kín
Có người nào đêm đến
Mang hoa cho Pêri
Mảnh trời im phăng phắc
Mặt trời đẹp khi mưa
Kỷ niệm mắt xanh đưa
Với ai không đáng chết
Ở nghĩa địa Ivry
Các bó hoa đau khổ
Có những màu dịu nhẹ
Để vui lòng Pêri
Trong cánh hoa sống lại
Xứ trong sáng quê hiền
Cùng với Địa trung hải
Tulông thuở hoa niên
Ở nghĩa địa Ivry
Tình kia hoa nhắc lại
Sinh ra trong buổi sớm
Nơi đã chết Pêri
Sợ cái chết anh hùng
Lũ độc tài bất lực
Đấy là thứ rượu mạnh
Khơi căm giận toàn dân
Ở nghĩa địa Ivry
Người ta không thể cấm
Gió nhắc người đến viếng
Cái tên của Pêri
Bọn bắn người nhớ đấy
Pêri hát thế nào
Đấy là lửa không nguôi
Ủ đây nơi khác cháy
Trong nghĩa địa Ivry
Người vẫn còn hất mãi
Những bình minh còn nữa
Và còn những Pêri
Ánh sáng nay như xưa
Người nào mang có chết
Người khác mang tiếp theo
Không gì phai nhạt được
Ở nghĩa địa Ivry
Dưới vô tình mặt đất
Vẫn đập vì nước Pháp
Trái tim của Pêri

Vĩ thanh Épilogue

Vous passerz par où nous passâmes naguère en vous je lis à livre ouvert
J’entends ce coeur qui bat en vous comme un coeur me semblet-il en moi battait
Vous l’userez je sais comment et comment cette chose en vous s’éteint se tait
Comment l’automne se défarde et le silence autour d’une rose d’hiver.
Je ne dis pas cela pour démoraliser. Il faut regarder le néant
En face pour savoir en triompher. Le chant n’est pas moins beau quand il décline
Il faut savoir ailleurs l’entendre qui renait comme l’écho dans les collines
Nous ne sommes pas seuls au monde à chanter et le drame est l’ensemble des chants.
Le drame il faut savoir y tenir sa partie et même qu’une voix se taise
Sachez-le toujours le choeur profond reprend la phrase interrompue
Du moment que jusqu’au bout de lui-même le chanteur a fait ce qu’il a pu
Qu’importe si chemin faisant vous allez m’abandonner comme une hypothèse.
Je vous laise à mon tour comme le danseur qui se lève une dernière fois
Ne lui reprochez pas dans ses yeux s’il trahit déjà ce qu’il porte en lui d’ombre
Je ne peux plus vous faire d’autres cadeaux que ceux de cette lumière sombre
Hommes de demain soufflez sur les charbons. A vous de dire ce que je vois.

Dịch

Các anh sẽ qua nơi chúng tôi đã qua, trong các anh, tôi đọc từng dòng
Tôi nghe trái tim các anh đập như ngày nào tim tôi đã đạp
Anh sẽ làm hao mòn nó đi như thế nào và như thế nào trong anh nó tắt.
Như mùa thu phai mầu như đoá hoa hồng nín lặng mùa đông.
Tôi nói điều đó không phải để làm nản lòng. Phải biết nhìn thẳng hư vô
Để chiến thắng tiếng hát khi tàn vẫn đẹp
Phải biết lắng nghe khi tiếng vang núi đồi kế tiếp
Không phải trên đồi chỉ có ta ca và bi kịch là trong bản đồng ca.
Bi kịch ấy phải biết dự vào và khi một tiếng ca đã lịm
Nên nhớ rằng điệu hát chung nâng đỡ tiếng ca dừng
Khi người đơn ca đã cố gắng đến cùng
Có sao đâu nếu nửa đường các anh bỏ tôi như một ý niệm.
Tôi từ giã các anh như người trong điệu nhảy sau cùng đứng dậy
Đừng trách người ta nếu mắt anh ta bóng tối đầm đìa
Tôi không thể tặng anh cái gì ngoài cái bóng đêm kia.
Hỡi những người ngày mai hãy thổi vào than! Các anh hãy nói cái gì tôi thấy.

Tình yêu và hạnh phúc 

J’ai tout appris de toi sur les choses humaines
Et j’ai vu désormais le monde à ta façon
J’ai tout appris de toi comme on boit aux fontaines
Comme on lit dans le ciel les étoiles lointaines
Comme au passant qui chante on reprend sa chanson
J’ai tout appris de toi jusqu’au sens du frisson
J’ai tout appris de toi pour ce qui me concerne
Qu’il fait jour à midi qu’un ciel peut être bleu
Que le bonheur n’est pas un quinquet de taverne
Tu m’as pris par la main dans cet enfer moderne
Où l’homme ne sait plus ce que c’est qu’être deux
Tu m’as pris par la main comme un amant heureux
II vient de m’échapper un aveu redoutable
Quel verset appelait ce répons imprudent
Comme un nageur la mer comme un pied nu le sable
Comme un front de dormeur la nappe sur la table
L’alouette un miroir la porte l’ouragan
La forme de ta main la caresse du gant
Le ciel va-t-il vraiment me le tenir à crime
Je l’ai dit j’ai vendu mon ombre et mon secret
Ce que ressent mon cœur sur la sagesse prime
Je l’ai dit sans savoir emporté par la rime
Je l’ai dit sans calcul je l’ai dit d’un seul trait
De s’être dit heureux qui donc ne blêmirait
Le bonheur c’est un mot terriblement amer
Quel monstre emprunte ici le masque d’une idée
Sa coiffure de sphinx et ses bras de chimère
Debout dans les tombeaux des couples qui s’aimèrent
Le bonheur comme l’or est un mot clabaudé
Il roule sur la dalle avec un bruit de dés
Qui parle du bonheur a souvent les yeux tristes
N’est-ce pas un sanglot de la déconvenue
Une corde brisée aux doigts du guitariste
Et pourtant je vous dis que le bonheur existe
Ailleurs que dans le rêve ailleurs que dans les nues
Terre terre voici ses rades inconnues
Croyez-moi ne me croyez pas quand j’en témoigne
Ce que je sais du malheur m’en donne le droit
Si quand on marche vers le soleil il s’éloigne
Si la nuque de l’homme est faite pour la poigne
Du bourreau si ses bras sont promis à la croix
Le bonheur existe et j’y crois

Dịch

Chuyện nhân thế nhờ em anh biết được.
Anh nhìn đời theo con mắt của em.
Anh học em như người ta tìm nước suối.
Như người ta nhìn những ngôi sao mơ ước.
Như của người khách qua lặp lại khúc êm đềm.
Một thoáng rung anh cũng rõ ràng thêm.
Tất cả những gì về anh nhờ em anh mới rõ
Ngày đã đứng trưa, trời có lẽ xanh rồi.
Hạnh phúc không phải ngọn đèn nơi quán nhỏ.
Em cầm tay anh trong cuộc đời đau khổ.
Mà con người chưa biết nghĩa chung đôi.
Em cầm tay anh như một người yêu sung sướng nhất đời.
Anh vừa thốt ra một lời tự thú.
Câu thơ nào đã gợi câu thơ đây.
Như biển với người bơi như bàn chân cát lún.
Như tấm khăn bàn và trán người tựa ngủ.
Cửa sổ với cơn giông, mặt gương và cánh chim bay.
Bàn tay em ve vuốt chiếc bao tay.
Anh nói thế phải chăng trời bắt tội.
Anh bán cả tâm tư bán cả bóng hình.
Anh đã để trái tim bên lẽ phải.
Anh vẫn nói điều không cưỡng lại.
Không đắn đo anh đã tỏ tâm tình.
Ai chẳng run lên khi chờ hạnh phúc về mình.
Hạnh phúc là một tiếng vô cùng chua chát.
Ma quái nào che giấu nghĩa làm chi.
Tóc ảo mộng và bàn tay huyền hoặc.
Những cặp tình nhân ngày xưa đã mất.
Hạnh phúc như vàng kia ôi tiếng dị kỳ.
Nó lăn trên sàn như xúc xắc lăn đi.
Ai nói đến hạnh phúc mắt thường buồn da diết.
Như tiếng than đời nỗi tuyệt vọng chua cay.
Dây đàn đứt trong tay người đánh nhịp.
Nhưng tôi cho hạnh phúc con người có thật.
Không phải trong mơ không phải trong mây.
Mà nơi bến lạ bờ xa trên quả đất này.
Các anh tin hay không lời tôi nói
Tôi đã khổ đau nên có đủ quyền.
Dẫu mặt trời có xa khi người bước tới.
Dẫu cổ con người dành cho tay đao phủ.
Dẫu cánh tay giang cho đóng đinh treo lên.
Hạnh phúc con người vẫn có và tôi tin.

Ta chào nước Pháp

Je vous salue ma France aux yeux de tourterelle
Jamais trop mon tourment mon amour jamais trop
Ma France mon ancienne et nouvelle querelle
Sol semé de héros ciel plein de passereaux
Je vous salue ma France òu lé vents se calmèrent
Ma France de toujours que la géographie
Ouvre comme une paume aux souffles de la mẻ
Pour que l’oiseau du large y vienne et se confie
Je vous salue ma France où l’oiseau de passage
De Lille à Roncevaux de Brest au Mont-Cenis
Pour la première fois a fait l’apprentissage
De ce qu’il peut couter d’abandonner un nid
Patrie également à la colombe ou l’aigle
De l’audace et du chant doublement habitée
Je vous salue ma France où les blés et les seigles
Murissent au soleil de la diversité
Je vous salue ma France où le peuple ét habile
A ces travaux qui font lé jours ẻmveilles
Et que l’on vient de loin saluer dán sa ville
Paris mon coeur trói ans vainement fusillé
Heureuse et forte enfin qui portez pour écharpe
Cet arc-en-ciel témoin qu’il ne tonnera plus
Liberte dont fremit le silence dé hảpes
Ma France d’au-dela le deluge salut

Dịch

Ta chào Ngươi nước Pháp mắt bồ câu
Nói sao hết những yêu thương đau khổ
Nước Pháp nỗi lo cũ và nỗi lo mới nữa
Trời nhiều chim và đất lắm anh hào
Ta chào Ngươi nước Pháp gió im hơi
Nước Pháp của ta bản đồ mở rộng
Như bàn tay xoè ra biển lộng
Để con chim đến đậu từ ngaòi khơi
Ta chào Ngươi nước Pháp cánh con chim
Từ đông qua tây từ nam đến bắc
Lần thứ nhất đã rút ra bài học
Mất bao nhiêu khi bỏ tổ êm đềm
Tổ quốc của chim câu và chim ó
Nơi tiếng ca và lòng dũng cảm ở bên nhau
Ta chào Ngươi nước Pháp của lúa mì và lúa mạch
Cùng chín phơi trong ánh nắng trăm màu
Ta chào Ngươi nước Pháp với nhân dân
Trong lao động tạo những ngày diễm ảo
Từ xa đến vẫy tay chào thành phố
Dầu Pari tim đẫm máu ba năm
Nay vui khoẻ mang như mang dấu hiệu
Ánh cầu vồng chứng tỏ hết giông rồi
Hỡi tự do đang rung lên trong dương cầm im lặng
Nước Pháp của ta sau trận hồng thuỷ, ta chào Ngươi

Hoa lila và hoa hồng

O mois des floraisons mois des métamorphoses
Mai qui fut sans nuage et Juin poignardé
Je n’oublierai jamais les lilas ni les roses
Ni ceux que le printemps dans ses plis a gardés
Je n’oublierai jamais l’illusion tragique
Le cortège les cris la foule et le soleil
Les chars chargés d’amour les dons de la Belgique
L’air qui tremble et la route à ce bourdon d’abeilles
Le triomphe imprudent qui prime la querelle
Le sang que préfigure en carmin le baiser
Et ceux qui vont mourir debout dans les tuorelles
Entourés de lilas par un peuple grisé
Je n’oublierai jamais les jardins de la France
Semblables aux missels des siècles disparus
Ni le trouble des soirs l’énigme du silence
Les roses tout le long du chemin parcouru
Le démenti des fleurs au vent de la panique
Aux soldats qui passaient sur l’aile de la peur
Aux vélos délirants aux canons ironiques
Au pitoyable accoutrement des faux campeurs
Mais je ne sais pourquoi ce tourbillon d’images
Me ramène toujours au meme point d’arret
A Sainte-Marthe Un general De noirs ramages
Une villa normande au bord de la foret
Tout se tait L’ennemi dans l’ombre se repose
On nous a dit ce soir que Paris s’est rendu
Je n’oublierai jamais les lilas ni les roses
Et ni les deux amours que nous avons perdus
Bouquets du premier jour lilas lilas des Flandres
Douceur de l’ombre dont la mort farde les joues
Et vous bouquets de la retraite roses tendres
Couleur de l’incendie au loin roses d’Anjou

Dịch

Ôi mùa hoa nở mùa thay đổi
Tháng Năm không mây, tháng Sáu bão giông
Mùa xuân đã mang trong nếp áo mới
Tôi không thể nào quên hoa lila với hoa hồng
Tôi không thể nào quên cơn mộng ảo
Tiếng quần chúng la hò và ánh sáng ban ngày
Những chiếc chiến xa đầy ngưỡng mộ
Không khí trên đường như tiếng ong bay
Mơ chiến thắng đã làm quên tất cả
Máu dưới những chiếc hôn báo trước màu son
Những binh sĩ sắp thua chết đứng
Hoa lila phủ che bởi dân chúng say cuồng
Tôi không thể nào quên những mảnh vườn nước Pháp
Như sách xưa những thế kỉ đã qua
Cái bí ẩn lặng im, những đêm ngơ ngác
Tất cả hoa hồng trên đường thua trận chúng ta
Gió hoảng hốt làm hoa trơ trẽn
Những binh lính chạy dài sợ hãi hoảng kinh
Những chiếc canông mỉa mai thua trận
Cả áo quần thảm hại lũ tàn binh
Tôi không hiểu vì sao hình ảnh miên man
Cứ kéo tôi về một chỗ
Ở Xanhtơ Mactơ.Chòm lá đen ngòm
Một ngôi nhà bên rừng trơ trọi
Tất cả lặng im. Quân thù yên nghỉ thong dong
Tin chiều nay Pari thất thủ
Tôi không thể nào quên hoa lila với hoa hồng
Cả hai mối tình tôi không còn nữa
Những bó hoa lila hăng hái ban đầu
Mà cái chết làm ửng lên gò má
Những đoá hoa hồng hiền hậu lúc bị thua
Có một màu ánh lên như đám lửa

Đẹp hơn nước mắt

J’empeche en respirant certaines gens de vivre
Je trouble leur sommeil d’on ne sait quel remords
Il parait qu’en rimant je debouche les morts
Ah si l’echo des chars dans mes vers vous derange
S’il grince dans mes cieux d’etranges cris d’essieu
C’est qu’a l’orgue l’orage a detruit la voix d’ange
Et que je me souviens de Dunkerque Messieurs
C’est de tres mauvais gout j’en conviens.Mais qu’y
faire
Nous sommes quelques-uns de ce mauvais gout-la
Qui gardons un reflet des flammes de l’enfer
Que le faro du Nord a tout jamais saoula
Quand je parle d’amour mon amour vous irrite
Si je crois qu’il fait beau vous me criez qu’il pleut
Vous dites que mes pres ont trop de marguerites
Trop d’etoiles ma nuit trop de bleu mon ciel bleu
Comme le carabin scrute le coeur qu’il ouvre
Vous cherchez dans mes mots la paille de l’emoi
N’ai-je pas tout perdu le Pont-Neuf et le Louvre
Et ce n’est pas assez pour vous venger de moi
Vous pouvez condamner un poete au silence
Et faire d’un oiseau du ciel un galerien
Mais pour lui refuser le droit d’aimer la France
Il vous faudrait savoir que vous n’y pouvez rien
Qu’importe je meure avant que je dessine
Le visage sacre s’il doit renaitre un jour
Dansons o mon enfant dansons la capucine
Ma patrie est la faim la misere et l’amour

Dịch

Tôi còn thở, còn nhiều người sống không yên dạ
Giấc ngủ chừng khuấy động bởi lo âu
Hình như thơ tôi vang tiếng đồng tiếng sắt
Làm đứng lên những người chết trong mồ
Nếu tiếng vang chiến xa trong thơ tôi quấy nhiễu
Nếu trời của tôi rít tiếng trục xe lăn
Vì giông bão đã phá tan điệu phong cầm huyền diệu
Và tôi nhớ lại ngà Đoongkec, thưa các ông!
Khó chịu thật tôi hiểu rồi. Nhưng làm sao được
Chúng ta thường vô lý thế kia
Chúng ta còn giữ ánh đèn địa ngục
Chúng ta còn say vì một thứ rượu bia
Tôi nói tình yêu, tình tôi làm các ông nhăn nhó
Tôi nói trời trong các ông bảo trời mưa
Các ông nói đồng tôi nhiều hoa quá
Đêm tôi lắm sao, trời tôi xanh biếc chẳng xanh vừa
Như thầy thuốc nhìn trái tim giải phẫu
Các ông tìm trong thơ tôi sự rung động lửa rơm
Tôi đã mất bao nhiêu nơi yêu dấu
Chưa đủ sao các ông muốn gì hơn
Các ông có thể bắt một nhà thơ im tiếng hát
Một con chim tự do bắt nó bỏ tù
Nhưng các ông cấm anh ta yêu nước Pháp
Nên nhớ các ông chẳng thể làm đâu
Nếu tôi chết trước khi hiện rõ
Nét thân yêu của khuôn mặt phi thường
Em ơi, ta múa cùng nhau điệu múa
Tổ quốc của tôi là đói khổ và yêu thương.

Tế Hanh được xem là người có số lượng thơ dịch khủng và giàu ý nghĩa nhất. Chùm thơ dịch Louis Aragon được đánh giá cao và được đông bảo bạn đọc yêu thích. Louis Aragon là một trong những nhà thơ ca ngợi hòa bình, ca ngợi đoàn kết nhân loại, và phản đối chiến tranh đế quốc mạnh nhất thế giới. Cảm ơn quý độc giả đã theo dõi bài viết này của chúng tôi!